top of page

Wspieranie rozwoju dziecka w okresie żłobkowym

biuro40906

Tekst: Bożena Jakubowska - Wilczyńska


Badania dowodzą, że pierwsze 3 lata życia dziecka, to najważniejszy okres w życiu człowieka. Ruch i zmysł dotyku są jednymi z najważniejszych czynników w rozwoju małego dziecka dzięki nim stymulowany jest mózg dziecka, który koduje wrażenia. dotyk jest niezmiernie ważny w opanowaniu umiejętności sensoryczno - motorycznych. Dotykowa informacja sensoryczna jest niezbędna, aby osiągnąć mięśniową czy ruchową aktywność. Podobną funkcję spełnia układ czucia głębokiego, dzięki temu układowi dziecko może utrzymać równowagę, prawidłową postawę oraz orientację w świecie zewnętrznym. Poza dotykiem, kolejnym ważnym elementem, który stymuluje małe dziecko w rozwoju i pracy jego mózgu jest ruch.

Sytuacje takie jak niekorzystne warunki zdrowotne, niewłaściwe zachowania rodziców blokujące rozwój ruchowy dziecka, oglądanie telewizji, smartfonów itd. powodują zakłócenia w przebiegu dynamiki rozwoju ruchowego. Należy zrozumieć, że w następstwie tego zakłócone zostaną podstawowe czynności np. widzenia, słyszenia, pamięci, koncentracji, mowy. Usprawnianie dziecka wydaje się rodzicom sprawą prostą, jednak obszary te należą do najbardziej zaniedbywanych. Dzieje się tak głównie z powodu braku wiedzy na temat rozwoju mózgu, kluczowych umiejętności i poprawnych sposobów wspierania rozwoju dziecka do lat trzech. Stąd obszary te są najczęściej przez rodziców zaniedbywane. Wiele dzieci nie osiąga wystarczającej sprawności w zakresie pełzania i raczkowania. Coraz więcej dzieci, według niektórych źródeł 60%, innych nawet 80% ma różne zaburzenia czy dysfunkcje. W wielu przypadkach przyczyna tkwi w błędach popełnianych od pierwszych miesięcy życia. Do pierwszego roku życia rodzice dbają o podstawowe potrzeby dziecka ale najpoważniej ograniczają motoryczny i manualny rozwój dziecka. Warto co pewien czas spojrzeć krytycznym okiem na rozwój swojego dziecka i zastanowić się jak je wspomagać.


W okresie 0 - 3 lat niepokoić nas powinno:


  • dziecko chodzi przytrzymując się mebli lub za rękę

  • chodząc bez pomocy upada lub zderza się z przedmiotami

  • niechętnie i rzadko biega

  • jest mało plastyczne w ruchach, jakby sztywne

  • wcześniej nie pełzało ruchem naprzemiennym, dynamicznie, 50 metrów dziennie

  • wcześniej nie raczkowało właściwym ruchem naprzemiennym, dynamicznie, 400 metrów dziennie

  • chodzi jakby na palcach, sprężynując i unosząc pięty

  • staje na palcach ale robi to nieświadomie

  • ma trudności z równowagą, nabija sobie guzy i robi sobie rany

  • nie lubi lub nie wykonuje jakiejkolwiek z wymienionych aktywności fizycznych jak bujanie, skakanie, przewroty, wspinanie, kręcenie, chodzenie po murkach, zjeżdżanie

  • nie radzi sobie z segregacją przedmiotów uwzględniając ich cechy charakterystyczne

  • mówi niewiele lub nie buduje prostych zdań

  • nie rozumie prostych zdań

  • nie bawi się małymi przedmiotami

  • ręce nie współpracują przy precyzyjnych ruchach z użyciem małych przedmiotów

  • nie chwyta wystarczająco silnie aby podnieść całą wagę swojego ciała

  • jest podatne na rozpraszanie uwagi

  • ma kłopoty ze spokojnym siedzeniem podczas jedzenia lub rysowania, wierci się

  • czuje dyskomfort, unika lub przestrasza się nagłych lub głośnych dźwięków

  • ma brak poczucia bezpieczeństwa lub odczuwa nadmierne reakcje emocjonalne na stresujące wydarzenia

  • nie lubi lub nie akceptuje zmian

  • ma problemy z oceną używanej siły przez co sprawia innym ból

  • nie potrafi ocenić prędkości

  • potrafi przez długi czas zająć się sobą siedząc w miejscu i niewiele się poruszając

    Źródło: Instytut Rozwoju Małego Dziecka


Niejednokrotnie brak dbałości o rozwój motoryczny już w pierwszym roku życia jest przyczyną problemów dalszych w zakresie mowy, pracy ręki, emocji, skupienia uwagi czy relacji społecznych. Warto podkreślić, że wielu rodziców ale też opiekunów w placówkach nie docenia znaczenia aktywności fizycznej u dzieci. Czy brak aktywności fizycznej może wpływać na rozwój psychoruchowy ? Tak, opóźnia rozwój fizyczny i psychiczny oraz prowadzi do problemów bowiem rozwój motoryczny jest ściśle związany z rozwojem intelektualnym dziecka. Im wyższy poziom sprawności motorycznej tym lepsze przygotowanie mózgu do pracy.

Opóźnienia w osiąganiu umiejętności rozwojowych mogą dotyczyć różnych obszarów, takich jak mowa, motoryka, spostrzeganie sensoryczne, umiejętności społeczne i emocjonalne czy umiejętności poznawcze. Jeśli w tych obszarach zauważymy nieprawidłowości lub coś po prostu rodziców niepokoi powinni oni odbyć szczerą rozmowę z wychowawcami dziecka, jak dziecko zachowuje się w grupie, następnie ze specjalistą by omówić problemy.

Ważne jest aby obserwować dziecko i jego rozwój. Chcę podkreślić, że rodzice mają prawo umówić się na spotkanie w placówce i omówić niepokojące zachowania. Wielokrotnie też co wynika z naszej praktyki korzystali z tego. Nie zawsze jednak rodzice są gotowi na przyjęcie informacji o dziecku lub potrafią je negować. Zaburzenia czy nieprawidłowości dają jednak możliwość podjęcia działań we wczesnym okresie. Ważne jest aby w placówkach dla małego dziecka byli specjaliści tj. pedagodzy specjalni, którzy mogą wspierać dzieci w razie potrzeby. W żłobkach zatrudnianie specjalistów nie jest wymagane ustawowo, jednak obecność pedagoga z przygotowaniem terapeutycznym, który jest w stanie wykryć deficyty i zaburzenia, odgrywałoby ważną rolę w dalszym etapie wychowania i kształcenia dziecka. Obowiązek zatrudnienia pedagoga specjalnego w przedszkolach istnieje od 1 września 2022 roku w placówkach, w których liczba dzieci przekracza 50. Uważam ,że w żłobkach, klubach dziecięcych i instytucjach dziennego opiekuna wspieranie dzieci w rozwoju jest bardzo potrzebne ale byłoby ono możliwe gdyby oprócz opiekunów dzieci dodatkowo był zatrudniony pedagog z przygotowaniem terapeutycznym. Powinniśmy wszyscy zrozumieć jak ważny jest proces wczesnej interwencji. Należałoby się zastanowić czy żłobki są dobre dla dzieci z zaburzeniami rozwojowymi. Zaletą jest zawsze uczęszczanie i regularny kontakt z dziećmi gdyż pozwala na integracje społeczną i rozwijanie umiejętności społecznych. Jednak część dzieci potrzebuje specjalistycznej opieki pedagogicznej. Czasami warto się zastanowić czy dany żłobek jest odpowiedni dla dziecka z konkretnym zaburzeniem rozwojowym.

Przede wszystkim ważne jest w codziennej pracy wsparcie dla rodziców dzieci, którzy mają problemy np. z przebodźcowaniem dziecka, agresją, właściwym odpoczynkiem i snem, rozwojem motoryki, rozwojem mowy itp.

Opanowanie mowy jest jednym z najważniejszych kamieni milowych w rozwoju dziecka. Nic dziwnego, że rodzice niepokoją się gdy widzą, że ich pociecha pomimo ukończonego drugiego roku życia nie wypowiada jeszcze pierwszych słów. Przyczyn opóźnionego rozwoju mowy może być wiele - od niedosłuchu i uszkodzenia aparatu mowy, po zaburzenia autystyczne i błędy opiekuńcze. Brak mowy może być sygnałem, że dochodzi do uszkodzenia układu nerwowego na tle genetycznym.

Istotne byłoby przyszłościowo aby rodzice dzieci od 0 do 3 lat byli wspomagani przez pedagogów z wiedzą teoretyczną i umiejętnościami praktycznymi z zakresu wspomagania rozwoju psychologicznego, medycznego i pedagogicznego dziecka małego.

428 wyświetleń0 komentarzy

Ostatnie posty

Zobacz wszystkie

Comments


  • facebook
  • Instagram
  • YouTobe

©2019 by widzimisie. Proudly created with Wix.com

bottom of page